Chia tài sản khi ly hôn luôn là vấn đề đặt ra hàng đầu khi vợ chồng ly hôn mà có tài sản chung. Đất đai là tài sản có giá trị cao, do vậy pháp luật cũng đưa ra các quy định để hướng dẫn chia loại tài sản này. Sau đây là các nguyên tắc và quy định của pháp luật để chia tài sản là quyền sử dụng đất.
-
Đối với đất là tài sản riêng của vợ hoặc của chồng
Tài sản riêng của vợ hoặc của chồng là tài sản mà mỗi người có trước khi kết hôn; tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân; tài sản được chia riêng cho vợ, chồng; tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu của vợ, chồng và tài sản khác mà theo quy định của pháp luật thuộc sở hữu riêng của vợ, chồng.
Do là tài sản riêng nên khi ly hôn thì tài sản riêng của bên nào thì vẫn thuộc về bên đó.
Ví dụ: Anh Tuấn và chị Hà đăng ký kết hôn năm 2015. Năm 2018, bố mẹ đẻ anh Tuấn tặng cho riêng anh Tuấn một mảnh đất 200m2. Năm 2022, khi vợ chồng anh Tuấn chị Hà ly hôn thì mảnh đất 200m2 đó vẫn thuộc sở hữu riêng của anh Tuấn và chị Hà không được quyền chia mảnh đất này.
Xem thêm: Nguyên tắc chia tài sản khi ly hôn của tòa án
-
Đối với đất là tài sản chung của vợ chồng
2.1. Đối với đất nông nghiệp trồng cây hàng năm, nuôi trồng thủy sản
Nếu vợ chồng đều có nhu cầu tiếp tục sử dụng và đều có điều kiện trực tiếp sử dụng đất, đồng thời vợ chồng tự thỏa thuận được về việc chia đất thì chia theo thỏa thuận đó. Nếu không thỏa thuận được thì thực hiện theo các nguyên tắc sau:
– Đất sẽ được chia đôi, nhưng có tính đến các yếu tố:
+ Hoàn cảnh của gia đình bên vợ và gia đình bên chồng.
+ Công sức đóng góp của từng bên vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối đất đó.
+ Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập.
+ Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.
Lưu ý là vợ hoặc chồng mà lao động trong gia đình (như ở nhà chăm sóc con, nấu nướng, dọn dẹp nhà cửa…) thì vẫn được coi là lao động có lương, và được tính bình đẳng với người đi làm ở bên ngoài gia đình.
– Cách chia:
Tài sản chung của vợ chồng được chia bằng hiện vật, nếu không chia được bằng hiện vật thì chia theo giá trị; bên nào nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần chênh lệch.
Trong trường hợp chỉ một bên có nhu cầu và có điều kiện trực tiếp sử dụng đất thì bên đó được tiếp tục sử dụng nhưng phải thanh toán cho bên kia phần giá trị quyền sử dụng đất mà họ được hưởng.
Có thể tham khảo ví dụ sau đây để hiểu về quy định trên: Mảnh đất có diện tích 100m2 mà tòa án chia cho vợ là 40%, chia cho chồng là 60%, giá trị một m2 là 20.000.000 đồng. Nếu chia bằng hiện vật thì người vợ sẽ nhận được 40m2 đất, và người chồng nhận được 60m2 đất. Trường hợp mà mảnh đất này không chia được bằng hiện vật mà phải chia theo giá trị thì người vợ nhận được 800.000.000 đồng, người chồng nhận được 1.200.000.000 đồng. Nếu người chồng nhận toàn bộ mảnh đất đó thì phải trả cho người vợ 800.000.000 đồng.
Lưu ý trường hợp đất của vợ chồng là tài sản chung với hộ gia đình thì khi ly hôn phần quyền sử dụng đất của vợ chồng được tách ra và chia theo quy định.
Xem thêm: Ly hôn do bạo lực gia đình
2.2. Đối với đất nông nghiệp trồng cây lâu năm, đất lâm nghiệp để trồng rừng, đất ở
Đối với đất nông nghiệp trồng cây lâu năm, đất lâm nghiệp để trồng rừng, đất ở cũng được chia theo quy định trên. Mặc dù trường hợp này luật không quy định phải tách phần quyền sử dụng đất chung của vợ chồng ra, nhưng đó là tài sản thuộc sử dụng chung của hộ gia đình chứ không phải tài sản thuộc quyền sử dụng của riêng vợ chồng.
Ngoài ra, khoản 2 Điều 212 BLDS 2015 quy định trong trường hợp định đoạt tài sản là bất động sản thuộc sở hữu chung thì phải có sự thỏa thuận của tất cả các thành viên gia đình là người thành niên có năng lực hành vi dân sự đầy đủ. Vì vậy, trong trường hợp này, nếu các thành viên trong hộ gia đình không đạt được thỏa thuận nào thì vẫn phải tách riêng phần quyền sử dụng đất của vợ chồng ra khỏi khối sử dụng chung để đảm bảo quyền và lợi ích của các thành viên còn lại trong gia đình.
Căn cứ vào các yếu tố trên thì Tòa án sẽ xem xét, quyết định chia tài sản của vợ chồng để phù hợp với quy định của pháp luật cũng như phù hợp với thực tế hoàn cảnh của vợ, chồng. Trong trường hợp không thể chia bằng hiện vật (ví dụ đất không đủ điều kiện để được tách thửa,…) thì chia theo giá trị theo giá thị trường tại thời điểm giải quyết sơ thẩm vụ việc.
2.3. Đối với loại đất khác
Theo điểm d khoản 2 Điều 62 Luật HNGĐ, đối với các loại đất khác thì được chia theo quy định của pháp luật về đất đai. Tuy nhiên pháp luật đất đai chưa có quy định nào về việc chia tài sản là quyền sử dụng đất. Vì vậy, để phù hợp với quy định của pháp luật cũng như đảm bảo quyền và lợi ích của mỗi bên thì đối với các loại đất khác vẫn nên được chia theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình.
Xem thêm: Bản án số 30/2021/HNGĐ-ST – Ly hôn khi con đã thành niên
-
Trường hợp vợ chồng sống chung với hộ gia đình mà không có đất chung với hộ gia đình
Trường hợp này khi ly hôn quyền lợi của bên không có quyền sử dụng đất và không tiếp tục sống chung với gia đình được giải quyết theo quy định sau:
“1. Trong trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình mà ly hôn, nếu tài sản của vợ chồng trong khối tài sản chung của gia đình không xác định được thì vợ hoặc chồng được chia một phần trong khối tài sản chung của gia đình căn cứ vào công sức đóng góp của vợ chồng vào việc tạo lập, duy trì, phát triển khối tài sản chung cũng như vào đời sống chung của gia đình. Việc chia một phần trong khối tài sản chung do vợ chồng thỏa thuận với gia đình; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
2. Trong trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình mà tài sản của vợ chồng trong khối tài sản chung của gia đình có thể xác định được theo phần thì khi ly hôn, phần tài sản của vợ chồng được trích ra từ khối tài sản chung đó để chia theo quy định tại Điều 59 của Luật này”.
4. Dịch vụ tư vấn ly hôn của chúng tôi
Liên hệ Luật sư tư vấn Hôn nhân và gia đình để giúp bạn giảm bớt gánh nặng thủ tục ly hôn. HD Luật & Fdico có các dịch vụ tư vấn về ly hôn mà khách hàng quan tâm nhất:
– Tư vấn soạn thảo mẫu đơn ly hôn đơn phương
– Tư vấn soạn thảo mẫu đơn thuận tình ly hôn
– Tư vấn thủ tục ly hôn
– Tư vấn về phân chia tài sản
– Tư vấn giành quyền nuôi con và nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn
Để được tư vấn hỗ trợ nhanh chóng, kịp thời, liên hệ ngay Hotline – 0988.073.181 hoặc 0967.678.613
